۴) جانمایی و پایین‌آوردن مخزن

۴-۱ تجهیزات بلندکردن

از نقاط لیفتینگ تعبیه‌شده روی مخزن کاروگیت یا تسمه‌های عریض زیر بدنه استفاده کنید. از زنجیر یا سیم بکسل بدون محافظ روی جداره پرهیز کنید تا آسیبی به ریب‌ها وارد نشود. قبل از پایین‌آوردن، وضعیت تراز بستر و محور ورودی/خروجی‌ها را کنترل کنید.

۴-۲ تنظیم تراز و هم‌محوری

پس از قرارگیری، محور ورودی و خروجی با تراز لیزری یا نیولیت کنترل شود. چرخش جزئی و جابه‌جایی‌های کوچک را قبل از شروع خاکریزی اصلاح کنید؛ زیرا پس از Haunching، اصلاح‌پذیری بسیار محدود خواهد بود.

۵) نصب اتصالات و آب بندی

۵-۱ کوپلر و اورینگ

سطوح اتصال را تمیز و خشک کنید. اورینگ‌ها باید سالم و فاقد ترک باشند. از روان‌کننده سازگار با EPDM استفاده کنید. کوپلر را یکنواخت تا رسیدن به خط مرجع وارد کنید. در صورت اتصال به شبکه موجود، از تبدیل‌ها و فلنج‌های استاندارد استفاده شود. میزان نیرو برای بستن فلنج را با ترکمتر تنظیم کنید تا آسیبی به جوش های اتصالات  مخزن کاروگیت نرسانید.

۵-۲ ملحقات داخلی

در صورت پیش‌بینی بافل، دیفیوزر، اتصالات ونت و آدم‌رو، نصب طبق نقشه تولیدکننده مخزن کاروگیت اسپیرال انجام شود. محل سوراخ‌کاری‌ها باید بر اساس الگو مشخص باشد تا یکپارچگی سازه‌ای و آب‌بندی مخزن حفظ گردد.

۶) خاکریزی اولیه و Haunching

۶-۱ مصالح مناسب و دانه‌بندی

برای Haunching و خاکریزی تا خط میانی بدنه، از مصالح دانه‌ای آزاد (GW، SW یا ماسه شسته) استفاده کنید. سنگدانه‌های تیز و درشت و خاک‌های چسبنده ریزدانه (silt/clay) در این محدوده ممنوع است؛ چون هم به بدنه مخزن آسیب می‌زند و هم تراکم همگن نمی‌گیرد.

۶-۲ روش تراکم

خاکریزی در لایه‌های ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متری و به‌صورت قرینه در دو طرف انجام شود تا بدنه تحت فشار نامتقارن قرار نگیرد. استفاده از کوبنده‌های سبک دستی یا مکانیکی کوچک توصیه می‌شود. عدد هدف تراکم معمولاً حداقل ۹۵٪ تراکم نسبی استاندارد است، مگر آن‌که طراح مقدار دیگری مشخص کرده باشد.

۶-۳ کنترل شکل و بیضوی شدن

در حین تراکم، با گیج یا متر، قطرهای قائم و افقی مخزن کاروگیت را کنترل کنید. تغییر شکل بیضوی باید در محدوده مجاز تولیدکننده باقی بماند. اگر بیضوی شدن از حد مجاز عبور کرد، خاکریزی را متوقف و علت (مصالح نامناسب یا تراکم نامتقارن) را اصلاح کنید.

۷) مهار شناوری (Anti-Flotation)

۷-۱ ارزیابی خطر شناوری

در مناطقی با آب زیرزمینی بالا یا بارندگی شدید، مخزن خالی ممکن است نیروی شناوری قابل توجهی تجربه کند. معیار ساده: اگر وزن مخزن + وزن خاک رویه (کاهش‌یافته به‌واسطه شناوری) کمتر از نیروی شناوری باشد، مهار الزامی است.

۷-۲ روش‌های مهار

رایج‌ترین روش‌ها عبارتند از: صفحه بتنی زیرین با مهارهای تسمه‌ای در دو یا سه ردیف به دور مخزن، یا شمعک‌های جانبی با کلاف‌های مهاری. ابعاد صفحه و تعداد تسمه‌ها باید طبق محاسبه طراح سازه تعیین شود. در همه موارد، رعایت لایه جداساز بین بتن و بدنه مخزن پلی اتیلن ضروری است.

۸) خاکریزی نهایی و لایه‌های روسازی

۸-۱ تکمیل خاکریزی

پس از پر کردن Haunching و رسیدن به تاج مخزن، خاکریزی تا تراز نهایی ادامه می‌یابد. در نواحی تحت بار ترافیکی (خیابان، پارکینگ)، ضخامت روپر باید مطابق یادداشت‌های طراحی و آیین‌نامه روسازی باشد. مصالح درشت‌تر می‌تواند در لایه‌های بالایی به‌کار رود، مشروط بر اینکه فاصله ایمن تا بدنه حفظ شود.

۸-۲ عبور ماشین‌آلات سنگین

تا قبل از رسیدن خاکریزی به تراز ایمن، از عبور غلتک‌های سنگین روی مخزن خودداری کنید. در صورت اجبار، صفحات پخش‌کننده بار (ورق فولادی ضخیم) استفاده شود تا تمرکز تنش به حداقل برسد.

۹) آزمون‌های کنترل کیفیت و آب‌بندی

۹-۱ تست آب‌بندی

پس از نصب اتصالات، آزمون آب‌بندی مخزن کاروگیت انجام می‌شود. روش متداول، پرکردن مرحله‌ای با آب و کنترل افت تراز در بازه زمانی مشخص است. در اتصالات فلنجی، پیچ‌ها به‌صورت ضربدری و با گشتاور توصیه‌شده سفت شوند.

۹-۲ بازرسی چشمی و مستندسازی

سطوح خارجی برای ضربه، خراش یا کمانش موضعی بررسی گردد. تمام نتایج تست‌ها، نقشه‌های چون‌ساخت (As-built)، شماره سریال قطعات و گواهی مصالح در پرونده تحویل ضمیمه شود. این مستندات برای بهره‌برداری و خدمات پس از فروش حیاتی هستند.

۱۰) نکات ویژه برای محیط شهری

۱۰-۱ مدیریت ترافیک و سروصدا

در مراکز شهری، کاهش مزاحمت محیطی اهمیت دارد. برنامه حفاری و بتن‌ریزی را در ساعات کم‌ترافیک تنظیم کنید. استفاده از ماشین‌آلات با اگزوز سالم و صفحات عایق صدا در اطراف ژنراتورها توصیه می‌شود.

۱۰-۲ هم‌زیستی با تاسیسات موجود

فاصله ایمن از خطوط برق، گاز و مخابرات با هماهنگی شرکت‌های بهره‌بردار رعایت شود. در تقاطع‌ها، از غلاف محافظ یا جعبه عبور استفاده کنید تا تعمیرات آینده بدون آسیب به مخزن امکان‌پذیر باشد.

۱۱) خطاهای رایج و راهکار اصلاح

۱۱-۱ بستر نامناسب

استفاده از خاک چسبنده یا مصالح دارای دانه‌های تیز در لایه بستر و Haunching رایج‌ترین خطاست. راهکار: تعویض با مصالح دانه‌ای تمیز، هموارسازی و تراکم سبک یکنواخت.

۱۱-۲ تراکم نامتقارن

تراکم یک‌طرفه باعث بیضوی شدن بدنه و تنش‌های غیرضروری می‌شود. راهکار: لایه‌گذاری قرینه و کنترل پیوسته قطرها در حین کار.

۱۱-۳ نادیده گرفتن شناوری

عدم محاسبه شناوری در تراز آب زیرزمینی بالا می‌تواند به بالا آمدن مخزن منجر شود. راهکار: مهار سازه‌ای با صفحه بتنی یا تسمه‌های مهاری طبق محاسبات.

۱۲) راه‌اندازی و تحویل

۱۲-۱ شستشو و تست عملکرد

پیش از بهره‌برداری، مخزن و خطوط متصل شستشو و از نظر انسداد بررسی شوند. مسیرهای ورود/خروج، ونت و آدم‌روها تست شوند تا جریان و تهویه مطابق طراحی باشد.

۱۲-۲ آموزش بهره‌بردار

دستورالعمل بهره‌برداری و نگهداری (O&M) به اپراتور تحویل داده شود: برنامه بازدید ادواری، نحوه تخلیه و تمیزکاری، و نکات ایمنی ورود به فضای بسته. ثبت تقویم نگهداری پیشگیرانه (PM) عمر مفید سیستم را به‌طور محسوسی افزایش می‌دهد.

۱۳) چک‌لیست خلاصه اجرایی

• تأیید ژئوتکنیک، سطح آب زیرزمینی و طرح مهار شناوری.
• تهیه مصالح دانه‌ای تمیز برای بستر، Haunching و خاکریزی اولیه.
• کنترل تراز بستر و هم‌محوری ورودی/خروجی قبل از خاکریزی.
• نصب صحیح کوپلر و اورینگ با روان‌کننده سازگار؛ تمیزی سطوح اتصال.
• تراکم قرینه در لایه‌های ۱۵–۲۰ سانتی‌متری و کنترل بیضوی شدن.
• رعایت محدودیت عبور ماشین‌آلات سنگین و استفاده از صفحات پخش بار در صورت نیاز.
• انجام تست آب‌بندی و مستندسازی کامل (As-built، نتایج تست، گواهی مصالح).

جمع‌بندی

کیفیت یک مخزن کاروگیت دفنی تنها به جنس و فرآیند تولید وابسته نیست؛ جزئیات نصب مخزن کاروگیت است که دوام سازه‌ای، آب‌بندی پایدار و عملکرد هیدرولیکی را تضمین می‌کند. با رعایت توالی درست عملیات از مطالعات ژئوتکنیک و بستر‌سازی تا Haunching، مهار شناوری، تراکم اصولی و آزمون‌های آب‌بندی می‌توان یک سیستم مطمئن، کم‌نیاز به تعمیرات و سازگار با محیط شهری تحویل داد. نتیجه نهایی، کاهش ریسک‌های بهره‌برداری، حداقل‌سازی هزینه‌های چرخه عمر و رضایت کارفرماست.