فیلتر شنی چگونه کار میکند؟
فیلتر شنی یک مخزن تحت فشار است که آب خام از قسمت بالای آن وارد میشود، از لایههای سیلیس عبور میکند و ذرات معلق در میان بستر گیر میافتند. پس از اشباع نسبی بستر، با شستشوی معکوس (Backwash) مسیر جریان برعکس میشود تا آلودگیها از بستر خارج شوند و واحد به حالت عادی برگردد.
اجزای اصلی فیلتر شنی
- مخزن: فلزی، فایبرگلاس (FRP) یا پلیاتیلن برحسب فشار کاری و محیط بهرهبرداری.
- بستر: لایههای سیلیس با دانهبندی از درشت به ریز (مثلاً 1.2–2.4، 0.6–1.2، 0.4–0.8 میلیمتر).
- نازلها و کلکتورها: توزیع یکنواخت جریان و جلوگیری از فرار بستر.
- شیر چندراهه/کنترلی: تعویض حالت بین Filter، Backwash، Rinse.
انواع فیلتر شنی و کاربرد هرکدام
| نوع | جنس بدنه | کاربرد معمول | ویژگی برجسته |
|---|---|---|---|
| فیلتر شنی فلزی | فولاد کربنی/گالوانیزه با پوشش اپوکسی | کارخانهها، تصفیهخانهها، برج خنککننده | تحمل فشار/دما و امکان ساخت سفارشی |
| فیلتر شنی فایبرگلاس (FRP) | کامپوزیت تقویتشده | نیمهصنعتی و عمومی | سبک، ضدزنگ، نگهداری آسان |
| فیلتر شنی پلیاتیلن | PE سنگین | سیستمهای کوچک و فضای خورنده | مقرونبهصرفه و مقاوم در برابر خوردگی |
| فیلتر شنی اتوماتیک | ترکیب بدنه + کنترلر/شیر برقی | پروژههای پیوسته با دبی بالا | کاهش وابستگی به اپراتور و پایداری کیفیت |
بسترهای ترکیبی؛ چه زمانی لازماند؟
برای آبهای سطحی با کدورت بالا یا پسابهای برگشتی، استفاده از لایههای ترکیبی مانند آنتراسیت + سیلیس میتواند ظرفیت نگهداشت ذرات و مدت زمان چرخه فیلتراسیون را افزایش دهد.
کاربردهای صنعتی و عمومی فیلتر شنی
- پیشتصفیه RO: کاهش SDI و حفاظت از ممبرانها.
- برجهای خنککننده: کاهش کدورت و رسوبگذاری در مدار.
- تصفیه آب چاه/رودخانه: حذف ذرات، جلبک و کاهش کدورت.
- کشاورزی و آبیاری: جلوگیری از گرفتگی نازلها و قطرهچکانها.
- صنایع غذایی/نوشیدنی/دارویی: ارتقای کیفیت آب فرآیندی در مراحل اولیه.
- کاربری عمومی: شفافسازی آب برای مصارف غیرشرب و عمومی.
راهنمای انتخاب، سایزینگ و چکلیست خرید فیلتر شنی
چه ظرفیتی مناسب است؟
ظرفیت (m³/h) باید با دبی واقعی و سرعت خطی مجاز بستر (مثلاً 5–10 m³/m²·h بسته به کیفیت آب) همخوانی داشته باشد. کوچک گرفتن واحد، سرعت را بالا میبرد و کارایی را کاهش میدهد.
فشار کاری و جنس بدنه
- برای فشارهای بالاتر یا شوکهای هیدرولیکی، بدنه فلزی پیشنهاد میشود.
- در محیطهای مرطوب/خورنده، FRP بهدلیل مقاومت در برابر زنگزدگی مناسبتر است.
کیفیت بستر و دانهبندی
سیلیس با خلوص بالا، مقاومت مکانیکی مناسب و گردوغبار کم انتخاب کنید. چیدمان از درشت به ریز، به توزیع یکنواخت و جلوگیری از عبور ذرات کمک میکند.
چکلیست خرید سریع
- دبی طراحی (کمینه/میانگین/اوج)
- کیفیت آب ورودی (کدورت، ذرات، جلبک)
- فشار کاری و محدودیتهای سایت
- نوع کنترل (دستی/اتوماتیک)
- فضای نصب و دسترسی سرویس
| ویژگی | فیلتر شنی صنعتی | فیلتر شنی استخر |
|---|---|---|
| دبی عبوری | بالا تا بسیار بالا | پایین تا متوسط |
| کنترل | اغلب اتوماتیک | دستی/نیمهاتوماتیک |
| بستر | چندلایه (سیلیس/آنتراسیت) | سیلیس دانهبندیشده |
| هدف | پیشتصفیه و حفاظت تجهیزات | شفافسازی آب استخر |
برای مطالعه تکمیلی در همین سایت، پیشنهاد میشود مطلب «مقایسه فیلتر شنی با سایر فیلترها» را بخوانید (لینک داخلی نمونه).
آموزش نصب گامبهگام فیلتر شنی
- جانمایی: سطح تراز، دسترسی به بکواش و تخلیه.
- اتصالات: نصب شیر چندراهه/ولوهای جداگانه (ورود/خروج/بکواش/درین).
- پر کردن بستر: لایهها از درشت به ریز؛ شستشوی اولیه برای زدودن گردوغبار.
- آزمایش هیدرواستاتیک: تست نشتی و کنترل فشار.
- راهاندازی: ثبت فشار اولیه (Baseline) برای مانیتورینگ بعدی.
نگهداری، بکواش و افزایش عمر مفید
چه زمانی بکواش کنیم؟
هرگاه افت دبی محسوس شد یا اختلاف فشار ~۰.۷ بار بالاتر رفت. بازه بسته به کیفیت آب، ممکن است چند روزه تا چند هفته باشد.
مراحل بکواش استاندارد
- قرار دادن شیر در حالت Backwash و روشن کردن پمپ.
- ادامه تا شفاف شدن آب خروجی.
- قرار دادن در حالت Rinse کوتاه و سپس بازگشت به Filter.
بازرسیهای دورهای
- بازدید نازلها و آببندیها هر چند ماه یکبار.
- تعویض بستر سیلیس هر ۳–۵ سال.
- محافظت در برابر یخزدگی در زمستان.
مقایسه فیلتر شنی با سایر فیلترها
| نوع فیلتر | دقت حذف | هزینه نگهداری | دبی قابلعبور | کاربرد شاخص |
|---|---|---|---|---|
| فیلتر شنی | متوسط (تا دهها میکرون) | پایین | زیاد | پیشتصفیه صنعتی/عمومی |
| فیلتر کربنی | بالا برای بو/کلر/جذب آلی | متوسط | متوسط | بهبود طعم/بو؛ پس از فیلتر شنی |
| فیلتر دیسکی | بالا برای کشاورزی | کم | متوسط | آبیاری تحت فشار |
| اسمز معکوس (RO) | بسیار بالا (املاح محلول) | زیاد | کم | آب شرب و صنایع حساس |
سوالات متداول درباره فیلتر شنی
فیلتر شنی دقیقاً چه چیزی را حذف میکند؟
ذرات معلق و کدورت (Suspended Solids). برای بو، مزه و کلر از کربن اکتیو و برای املاح محلول از RO استفاده میشود.
طول عمر یک فیلتر شنی چقدر است؟
با نگهداری صحیح، بدنه ۸–۱۲ سال (و بیشتر) دوام میآورد. بستر سیلیس معمولاً هر ۳–۵ سال تعویض میشود.
دستی بخریم یا اتوماتیک؟
برای کاربریهای پیوسته و حساس، اتوماتیک به دلیل ثبات کیفیت و کاهش وابستگی به اپراتور توصیه میشود؛ در پروژههای ساده، مدل دستی اقتصادیتر است.
آیا انتخاب بیش از حد کوچک مشکلی ایجاد میکند؟
بله؛ سرعت فیلتراسیون بالا میرود، کدورت مطلوب حاصل نمیشود و دفعات بکواش افزایش مییابد. سایزینگ صحیح کلیدی است.
