بررسی طول عمر و نگهداری مخزن کاروگیت در شرایط مختلف آب‌وهوایی

یکی از عوامل کلیدی در موفقیت سیستم های ذخیره و انتقال فاضلاب، دوام و پایداری تجهیزات زیرسطحی است. مخزن کاروگیت به عنوان نسل جدید مخازن پلی اتیلن دوجداره، به دلیل طراحی مهندسی و جنس مقاوم خود، طول عمر بالایی در شرایط اقلیمی متفاوت دارد. اما در عین حال، نوع نگهداری، شرایط نصب، و عوامل محیطی می توانند نقش تعیین کننده ای در ماندگاری آن ایفا کنند. در این مقاله به صورت تخصصی به بررسی فاکتورهای مؤثر بر طول عمر مخازن کاروگیت و دستورالعمل های نگهداری آن در اقلیم های مختلف ایران می پردازیم.

۱) جنس و ساختار عامل اصلی دوام

ماده اولیه مخزن کاروگیت از پلی اتیلن سنگین (HDPE) با دانسیته بالا است. این پلیمر، ساختاری زنجیره ای و پایدار در برابر عوامل فیزیکی و شیمیایی دارد. جداره بیرونی مخزن کاروگیت مقاومت مکانیکی در برابر فشار خاک و ضربات خارجی را تأمین می کند، درحالی که جداره داخلی صاف باعث جریان یکنواخت سیالات و کاهش رسوب می شود. همین ترکیب موجب شده تا عمر مفید مخزن کاروگیت در شرایط استاندارد بین ۵۰ تا ۷۵ سال تخمین زده شود؛ رقمی که در مقایسه با بتن یا فولاد بسیار بالاتر است.

۲) تأثیر دما بر عملکرد و عمر مفید

۲-۱ مناطق سردسیر

در اقلیم های سرد مانند آذربایجان یا کردستان، نوسان دمایی شدید می تواند باعث انقباض و انبساط جزئی بدنه شود. مخزن کاروگیت ( پلی اتیلن ) به دلیل خاصیت انعطاف پذیری ذاتی، این تغییرات را بدون ایجاد ترک تحمل می کند. با این حال، توصیه می شود مخازن در عمق کافی دفن شوند تا از یخ زدگی سطحی جلوگیری شود. همچنین استفاده از خاک ریزی با مصالح غیر رطوبتی در اطراف بدنه به کاهش خطر انجماد کمک می کند.

۲-۲ مناطق گرم و خشک

در اقلیم های کویری مانند یزد و کرمان، تابش شدید UV و دمای بالا از چالش های اصلی است. برای همین، در فرمولاسیون مواد اولیه از پایدار کننده های نوری (Anti UV ) استفاده می شود تا تخریب زنجیره های پلیمری جلوگیری شود. در صورتی که مخزن کاروگیت به صورت نیمه مدفون یا روزمینی استفاده می شود، رنگ بدنه تیره یا پوشش ضد UV باید حتماً لحاظ شود. نگهداری در سایه یا پوشاندن با سقف سبک می تواند دمای سطحی را تا ۲۰ درجه کاهش دهد و عمر را افزایش دهد.

۲-۳ مناطق مرطوب و ساحلی

در شمال و جنوب کشور، رطوبت بالا و وجود نمک در خاک تهدیدی جدی برای سازه های فلزی است، اما مخزن کاروگیت در برابر خوردگی کاملاً مقاوم اند. در این مناطق، تنها چالش اصلی، شناوری مخزن در اثر بالا آمدن سطح آب زیر زمینی است. با اجرای مهار مناسب (صفحه بتنی یا تسمه مهاری)، هیچ خطری متوجه مخزن نخواهد بود و طول عمر واقعی آن حفظ می شود.

۳) اثرات تابش فرابنفش و محافظت در برابر نور خورشید

تابش مستقیم UV می تواند زنجیره های پلیمری را تخریب کند و باعث شکنندگی تدریجی سطح خارجی شود. تولید کنندگان معتبر مانند مجموعه دپوت تانک، در فرآیند اکستروژن از دوده صنعتی و پایدار کننده های نوری مخصوص استفاده می کنند تا مقاومت در برابر UV را افزایش دهند. در شرایطی که مخزن کاروگیت به صورت دفنی نصب می شود، عملاً این اثر حذف می شود، ولی در مخازن رو زمینی بهتر است رنگ بدنه مشکی یا تیره انتخاب شود.

۴) نگهداری پیشگیرانه و بازدید دوره ای

۴-۱ بازدید چشمی و تست آب بندی

هرچند پلی اتیلن نیازی به رنگ آمیزی یا ضد زنگ ندارد، بازدید چشمی سالانه برای بررسی ترک، تغییر شکل یا نشست خاک اطراف توصیه می شود. تست آب بندی (Leak Test) در بازه های ۲ تا ۳ ساله تضمین می کند که هیچ نشتی در اتصالات یا بدنه رخ نداده است.

۴-۲ تمیز کاری داخلی سپتیک یا فاضلاب

در کاربردهای فاضلابی، تجمع لجن و چربی می تواند ظرفیت مؤثر را کاهش دهد. تخلیه کامل و شست وشوی داخلی مخزن کاروگیت با آب پرفشار هر ۱۲ تا ۱۸ ماه ضروری است. ورود افراد به داخل مخزن کاروگیت باید با رعایت دستورالعمل فضای بسته (Confined Space Entry) و تهویه مناسب انجام شود.

۴-۳ بررسی اتصالات و کوپلرها

اتصالات ورودی و خروجی اغلب نقاطی هستند که تحت تنش و لرزش قرار دارند. هر چند سال یکبار باید واشرها و اورینگ ها بازبینی و در صورت فرسودگی تعویض شوند. استفاده از گریس سازگار با EPDM در زمان نصب، دوام آب بندی را به طور چشمگیری افزایش می دهد.